Şanzıman Yağı Nedir ve Ne İşe Yarar?
Şanzıman Yağı Nedir ve Ne İşe Yarar?
Motor yağları kadar sık konuşulmasa da, bir aracın sorunsuz çalışması için hayati öneme sahip bir diğer sıvı da şanzıman yağıdır. Şanzıman yağı, adından da anlaşılacağı gibi, aracınızın şanzıman sisteminde kullanılan özel bir sıvıdır. Peki, bu yağ tam olarak nedir ve ne gibi görevleri vardır?
Şanzıman Yağının Temel Görevleri
Şanzıman yağı, tıpkı motor yağı gibi, şanzımanın içindeki hareketli parçaları korumak ve sistemin verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak için tasarlanmıştır. Başlıca görevleri şunlardır:
-
Yağlama: Şanzımanın içinde, vites dişlileri ve diğer metal parçalar sürekli olarak birbirine sürtünür. Şanzıman yağı, bu sürtünmeyi en aza indirerek parçaların aşınmasını önler. Bu, dişlilerin ve diğer bileşenlerin ömrünü uzatır.
-
Isıyı Kontrol Etme: Sürtünme, doğal olarak ısı üretir. Şanzıman yağı, bu ısıyı emerek şanzıman içindeki sıcaklığın belirli bir seviyede kalmasını sağlar. Aşırı ısınma, şanzıman parçalarına ciddi zararlar verebilir ve yağın özelliklerini kaybetmesine neden olabilir.
-
Temizleme: Şanzıman çalışırken ortaya çıkan metal talaşları ve tortuları temizler. Yağ, bu zararlı maddeleri bünyesine alarak filtrelere taşır ve böylece şanzıman içindeki parçaların temiz kalmasına yardımcı olur.
-
Hidrolik İşlev: Otomatik şanzımanlarda, şanzıman yağı aynı zamanda hidrolik bir sıvı olarak da görev yapar. Vites geçişlerini kontrol eden hidrolik basıncı sağlamak için kullanılır. Bu sayede yumuşak ve hassas vites geçişleri mümkün olur.
Şanzıman Yağı Türleri
Şanzımanlar, yapılarına göre farklı yağ türleri kullanır. Temelde iki ana tür vardır:
-
Manuel Şanzıman Yağı: Bu yağlar, daha kalın viskoziteli (örneğin 75W-90, 80W-90 gibi) yağlardır ve dişli kutusundaki metal-metal temasını önlemek için tasarlanmıştır.
-
Otomatik Şanzıman Yağı (ATF): Bu yağlar, hidrolik işlevi nedeniyle daha ince viskoziteli ve özel katkı maddelerine sahiptir. Ayrıca, daha yüksek sıcaklıklara dayanacak şekilde üretilirler.
Ne Zaman Değiştirilmelidir?
Şanzıman yağı, motor yağı kadar sık değiştirilmez, ancak periyodik olarak kontrol edilmesi ve değiştirilmesi gerekir. Değişim aralıkları, aracın modeline, şanzıman tipine (manuel/otomatik) ve sürüş koşullarına bağlı olarak değişir. Genellikle, üretici tarafından belirlenen kilometre aralıklarına (örneğin her 60.000 ila 100.000 km) uyulması önerilir. Düzenli bakım, şanzımanın ömrünü uzatır ve olası pahalı onarımların önüne geçer.
Şanzıman yağı, aracınızın sağlığı için görünmez bir kahramandır. Bu nedenle, düzenli kontrollerini yaptırmak ve doğru yağı kullanmak, uzun vadede size hem zaman hem de para kazandıracaktır.